Çocuk Diş Hekimliği (Pedodonti)
Dişler ağızda ilk sürmeye başladıkları andan itibaren iyi bir bakıma ihtiyaç duyarlar. Süt dişlerin hayatın ilk aylarında sürmeye başlarlar ve daimi dişler ile yer değiştirene kadar çiğneme fonksiyonunu yerine getirirler.
Çocukların büyüme ve gelişiminde dengeli bir beslenme önemli yer tutar. Dengeli ve sağlıklı bir beslenmenin yolu ise sindirim sisteminin ilk basamağı olan, besinleri koparmaya ve öğütmeye yarayan sağlıklı dişlerden geçer.
Süt dişleri 6. aydan itibaren ağızda sürmeye başlar. Genel olarak 3 yaşına gelen bir çocukta süt dişlerinin tamamı sürmüş durumdadır. Daimi dişler ise ilk olarak 6 yaşında sürmeye başlar ve 12 yaşına kadar süt dişlerinin altlarından sürerek onların yerlerini alırlar. Karışık dişlenme dönemi olarak da adlandırılan bu dönem ağız hijyenine özellikle dikkat edilmesi gereken özel bir dönemdir. Bu dönemin kendine özel bazı özellikleri daha fazla özen ve dikkat gerektirir.
Karma dişlenme dönemi ve süt dişlenme döneminde bebekler ve küçük çocuklar kendi ağız bakımlarını yeterince gerçekleştiremezler. Bu dönemde diş fırçalamanın mutlaka bir ebeveyn gözetiminde yapılması önemlidir. Çocuklar oral hijyen alışkanlığı kazanabilmeleri için mutlaka fırçayı ellerine almalı, dişlerini kendileri fırçalamalı, takiben bir ebeveyn tarafından mutlaka fırçalama işlemi tamamlanmalıdır. Dişler ağızda ilk sürdüğü günden itibaren temizlenmelidir. İlk dönemlerde 6-8 aylık bir bebekte yeni süren dişler bir gazlı bez yada temiz bir tülbent yardımı ile temizlenebilir. Dişlenme devam ettiğinde bebek ya da küçük çocuğun yaşına uygun bir diş fırçası ile temizleme işlemi gerçekleştirilir.
Süt dişlenme ve karma dişlenme döneminde dişler arası ilişkiler düzenli değildir. Dişlerin bazıları yeni sürerken bazıları ise alttan gelen daimi diş nedeni ile hareketlenmiştir. Bu dönemde düzensiz olan dişler arası ilişki bu ara bölgelerde gıda birikimi ile sonuçlanır. Yeterince temizlenemeyen bu bölgelerde diş çürükleri gelişebilir. Erken dönemde meydana gelen diş çürükleri tedavi edilmediğinde süt dişinin erken kaybına, erken süt dişi kaybına bağlı daimi dişler için çenede yer darlığına ve buna bağlı ortodontik bozukluklara, süt dişi enfeksiyonlarının alttaki daimi dişi etkilemesine bağlı daimi dişlerde renk ve şekil bozukluklarına neden olabilir.
Bu nedenlerden dolayı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da dişler ağızda sürmeye başladığı andan itibaren düzenli diş hekimi kontrollerinin yapılması önemlidir. Diş hekimliğinin bir uzmanlık dalı olan çocuk diş hekimliği(pedodonti) doğumdan ergenlik çağının sonuna kadar olan dönemde çocukların ağız ve diş sağlığı ile ilgilenir.
Çocuk diş hekimliği çocuklarda süt ve daimi dişlerde gözlenen sürme bozukluklarının kontrolü ve önlenmesi, çürükten koruyucu işlemlerin hem süt dişlerine hem de yeni süren daimi dişlere uygulanması, süt ve daimi dişlerde gözlenen çürüklerin erken tanısı ve tedavisi, erken süt dişi kayıplarına bağlı meydana gelebilecek yer darlıklarının sabit veya hareketli yer tutucular ile engellenmesi ve ortodontik bozuklukların önüne geçilmesi konularında çalışır.
Dişler ne zaman sürer?
İlk süren süt dişleri alt orta ve yan keser dişlerdir ve 6-12 ayda sürerler.12-18 ayda 1.süt azılar, 18-24 ayda süt köpek dişleri ve 24-30 ayda 2.süt azılar sürer. 3 yaşına gelmiş bir çocukta süt dişlerinin sürmesi tamamlanır. Daimi dişler ise ilk olarak 6 yaşında 1. büyük azı dişi ile sürmeye başlar. 7 yaşında keser dişler, 8 yaşında yan keser dişler, 10 yaşında köpek dişleri, 9-11 yaşında küçük azı dişleri, 12 yaşında 2. büyük azı dişleri ve 17-21 yaşında 3. büyük azılar sürer. Süt dişlerinde 6 ay, daimi dişlerde ise 1 yıllık erken veya geç sürmeler normal kabul edilir.
Çocuklarda sedasyon uygulamaları
Bir anestezi uzmanı tarafından damar içine verilen ilaçlar ile sağlanan kontrollü bir yarı uyku haline sedasyon adı verilir. Diş hekimliğinde korku ve endişe yaşayan hastalarda, zihinsel engelli ve koopere olunamayan çocuk ve yetişkin hastalarda sıklıkla başvurulan bir yöntemdir.
Birden fazla çürüğe sahip çocuk hastalarda diş hekimi koltuğunda geçen uzun saatler çocuğun korkusunun artmasına ve tedaviyi yarım bırakmasına neden olabilmektedir. Bunun yanında korku ve endişe taşıyan çocuk hastalarda diş hekiminin kullandığı aletlerin sesleri çocuğun ani reflekslerine neden olabilmektedir. Ani refleksler ile başını çeviren çocuğun diş hekiminin kullandığı aletler sebebiyle yaralanması da mümkün olabilmektedir. Bu gibi durumlarda eğer çocuk hasta bilinçli olarak tedaviye izin vermiyorsa sedasyon ile tedavi edilebilir.
Sedasyon işlemi anestezi uzmanı tarafından damar yolu açılan hastaya damar içine verilen bir ilaç yardımı ile sağlanır. İşlemin bitmesini takiben damar içine verilen ilaç kesilir ve hastanın uyanması sağlanır. Tedavisi biten hasta ilaç kesildikten kısa bir süre sonra uyanır ve uyanmasını takiben yaklaşık 30 dk sonra evine gidebilir.
Sedasyon uygulanan çocuk hasta yapılan dental işlemlerin hiçbirini hatırlamaz. Birden fazla çürüğü olan çocuklarda tüm işlemler tek seansta tamamlanır. Psikolojik olarak olumsuz etkilenmeyen çocuk ilerleyen diş hekimi kontrollerine daha rahat gelir.
Önemli Not: Flydent internet sitesinde yer alan bütün içerikler bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için lütfen hekiminize başvurun.